TROS Radar had wat meer tegengas mogen krijgen bij het “wurghypotheken”-onderwerp.
Zoals altijd wanneer TROS Radar een vermeende misstand in de financiële sector aan de kaak stelt, krijgt een paar ‘gedupeerden’ de kans in het programma uit te huilen. Zij mogen miljoenen Nederlanders laten zien hoe schrijnend het beleid van financiële instellingen in de praktijk uitwerkt.
In de ‘wurghypotheken’-uitzending was dat niet anders. ‘De geldverstrekkers houden hun klanten gegijzeld ook na het aflopen van de rentevaste periode’, was de boodschap. De consumenten kunnen geen kant op. Onderhandelen met de eigen bank is onmogelijk en het overstappen naar een andere wordt geblokkeerd door de nieuwe regels van de gedragscode. Er zit maar één ding op en dat is noodgedwongen akkoord gaan met het verlengingsvoorstel van de huidige geldgever. Die kan dus vragen wat hij wil, waardoor de huizenbezitters opgezadeld worden met maandlasten die hoger zijn dan nodig.
Maar, zo wilde Radar aantonen aan de hand van een paar praktijkgevallen, de praktijk is nog veel erger. Om dat te bewijzen konden twee consumenten getuigen dat zelfs hun eigen geldverstrekker niet toestond de schuld tussentijds te verlagen. De ene mocht de beleggingshypotheek niet omzetten in een andere variant en de andere mocht niet tussentijds een stukje schuld aflossen. Natuurlijk liggen die zaken een stuk genuanceerder, maar niemand kijkt er van op als Radar die nuance niet belicht.
Waar de markt zich wel aan mag ergeren dat de hypotheekdeskundige bij uitstek die aan het programma deelnam niet eenmaal de moeite nam om zijn technische kennis te spuien. Hij nam moeiteloos de kritiek op de geldgevers over en dikte die zelfs nog een beetje aan.
Wij kennen Harrie-Jan van Nunen van de Financiële Makelaar – want over hem hebben we het – als een adviseur die op een gedreven manier de belangen van de consument verdedigt. Hij volgt de ontwikkelingen op een gezond kritische manier en hij één van degenen die de bedrijfstak scherp houdt. Bij Radar echter heeft zich echter gewroken dat ook echte consumentenliefde blind kan zijn. Daardoor vergat hij even te vertellen dat de aan de hypotheek gekoppelde beleggingsverzekering een box 1-product is, die je niet even zonder fiscale gevolgen kan beëindigen. Dat had hij moeten doen op het moment dat een consument vertelde dat hij ‘niet eens een deel van de belegging mocht gebruiken een stukje hypotheek af te lossen’. In plaats daarvan uitte hij een even stevige als onterechte beschuldiging richting geldgevers: ‘Het is onbegrijpelijk dat er niet wordt meegewerkt aan verlaging van de hypotheek. Dat zou kunnen komen, omdat banken hun schuld al hebben doorverkocht aan andere beleggers. Op het moment dat je de hypotheek aanpast, komt deze weer op de balans ban de bank. Dat is niet handig voor banken.’
Feit blijft dat hypotheekverstrekkers een deel van het oversluitprobleem over zichzelf hebben afgeroepen. Ze zijn in het verleden inderdaad te royaal geweest met hun kredietverstrekking. Daar plukken consumenten nu de wrange vruchten van.
Oversluiten bij een andere bank of verzekeraar is inderdaad niet eenvoudig, omdat zij zo’n verzoek zien als een aanvraag voor een nieuwe hypotheek, waarop de huidige GHF-regels van toepassing zijn. Als ze dat anders zouden zien lopen ze de kans de AFM op hun dak te krijgen.
In zo’n situatie ligt de volgende imagoschade op de loer. Daarom is het in het belang van de hele bedrijfstak om uiterst omzichtig met dit probleem om te gaan en waar mogelijk elke klant individueel zo goed mogelijk van dienst te zijn. Dat de Radar’s van deze wereld op zoek blijven naar al dan niet vermeende uitwassen is een gegeven. Maar het ligt niet voor de hand om vanuit de branche zelf olie op dat ongenuanceerde vuur te gooien.
Ook de meest consumentvriendelijke adviseur moet beseffen dat als zaken zo eenvoudig liggen als Radar doet vermoeden, er geen 10 tot 20 uur nodig is om tot een verantwoord hypotheekadvies te komen.
