De Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) licht studenten onvoldoende voor over de gevolgen van een studieschuld op het afsluiten van een hypotheek. Hetzelfde geldt voor autoleasemaatschappijen: zij geven consumenten te weinig informatie over wat de financiële consequenties zijn van een private-leaseauto voor een hypotheek. Verder lijkt de gehanteerde toetslast bij het sluiten van een hypotheek aan de zware kant. Dit zegt de Hypotheekshop in haar wekelijkse nieuwsbrief.
Aanleiding is een motie die maandag aan de orde kwam in in de Tweede Kamer. Hierin constateert de Kamer dat een studielening soms onevenredig zwaar wordt meegenomen in de beoordeling van de maximaal mogelijke hypotheek. Dit maakt de positie van starters op de woningmarkt alleen maar moeilijker. De Kamer verzoekt de regering het Nibud hierover onderzoek naar te laten doen.
Studieschuld
De regel is dat een studieschuld uit het oude stelsel van studiefinanciering (voor studenten die voor september 2015 zijn begonnen aan een opleiding in het hoger onderwijs) voor 0,75% per maand meetelt bij het bepalen van iemands maximale hypotheeklasten. Door de lage rente van de laatste jaren zou een percentage van 0,6% momenteel echter reëler zijn, vindt de Hypotheekshop. Ook zou ervoor kunnen worden gekozen om voortaan te toetsen met de werkelijke maandlasten uit een studieschuld, hoewel er wel om de vijf jaar renteherziening plaatsvindt.
DUO deelt informatie over studieschulden niet met BKR, banken of kredietverstrekkers. Afgestudeerden dienen een studielening dus zelf op te geven als ze een hypotheek willen afsluiten, anders bestaat het risico op een onverantwoorde hypotheek. Met de rekenhulp op de DUO-website kan de aanstaande student zelf berekenen hoeveel studiefinanciering hij of zij kan krijgen. Zelfs als iemands inkomsten hoger zijn dan zijn uitgaven, kan er toch studiefinanciering worden aangevraagd. Maar er wordt niet gewezen op de mogelijke consequenties die dit heeft voor de toekomst.
Vuistregel
De Hypotheekshop houdt als vuistregel aan dat studiefinanciering de maximale hypotheek verlaagt met de oorspronkelijke studieschuld. Een rekenvoorbeeld: Met een jaarinkomen van €35.000 is in 2018 ongeveer €150.000 hypotheek mogelijk bij een rente van 2%. Maar met een studieschuld van €20.000 bedraagt de maximale hypotheek nog maar circa €125.000. Het verschil van € 25.000 is ongeveer gelijk aan de oorspronkelijke studieschuld. NB: Bij het oude stelsel van studiefinanciering – veelal met lagere schulden en een kortere aflostijd van 15 jaar – verlaagt de oorspronkelijke studieschuld de maximale hypotheek met een factor 2.
Private lease
Net als bij studiefinanciering wordt er bij private lease vreemd genoeg nauwelijks gewaarschuwd voor de gevolgen bij het verkrijgen van een hypotheek, aldus de Hypotheekshop. Hypotheekshop haalt de website van een grote leasemaatschappij aan, die is aangesloten bij het Keurmerk Private Lease, waarop onder veel gestelde vragen vermeld dat er een BKR-registratie volgt, maar niet welke gevolgen dat dan heeft. Onder ‘Hoe werkt het’ of bij de vergelijking tussen leasen en kopen, wordt gesproken over een ‘auto-abonnement’ en het feit dat er geen fiscale bijtelling geldt. Geen volledige voorlichting dus. De AFM houdt geen toezicht op private lease omdat het gaat om ‘huur’ – geen lening dus – waarbij de consument aan het einde van de looptijd geen eigenaar wordt.
Drie keer de nieuwwaarde van de auto
Voor private (auto) lease houdt de Hypotheekshop als vuistregel aan dat dit de maximale hypotheek verlaagt met drie keer de nieuwwaarde van de auto. Met een leasecontract voor een auto voor bijvoorbeeld €199 per maand en een looptijd van 60 maanden, totale waarde € 11.940, wordt 65% van dit bedrag ofwel € 7.761 geregistreerd bij het BKR. Die 65% betreft de financiële component van het leasebedrag; de overige kosten tellen niet mee omdat niet-leasende autorijders die ook hebben. Dit bedrag wordt vervolgens op 2% per maand van de oorspronkelijke kredietsom getoetst. Indien de werkelijke last hoger is, wordt daarmee gerekend. De maximale hypotheek van iemand met een jaarinkomen van €35.000 daalt dan van €150.000 naar €108.000. Het verschil van € 42.000 is ruim drie keer de nieuwwaarde van de auto.
Te zwaar getoetst
De Hypotheekshop vraagt zich af of, net als bij studiefinanciering, de financiële verplichting van private lease niet te zwaar wordt getoetst, doordat de financiële component met 65% hoog wordt ingeschat. Het beschermen van consumenten tegen overkreditering moet uiteraard altijd het uitgangspunt zijn, maar dan moet er wel getoetst worden op reële lasten. Anders wordt de consument nodeloos beperkt, vindt de Hypotheekshop.
Bron: Hypotheekshop
