Starters die vorig jaar hun hoop vestigden op het verder dalen van de huizenprijzen om een huis te kunnen kopen, zijn bedrogen uitgekomen. Na amper een jaar van dalingen stijgen de huizenprijzen alweer. Sterker nog, de prijzen liggen inmiddels al hoger dan de piek van april 2022 en lijken deze maand weer voor het eerst sinds twee jaar door de grens van 10% stijging op jaarbasis te gaan (HDN).

Is er dan helemaal niets veranderd? Toch wel. Er is minder concurrentie van andere gegadigden op de woningmarkt zoals beleggers of doorstromers. De meeste mensen hebben de laatste jaren hun inkomen zien stijgen, de NHG-grens is verhoogd, meer gemeentes stellen startersleningen beschikbaar en de leennormen voor alleenstaanden en energiezuinige woningen zijn verruimd. Desondanks is overbieden weer de norm en neemt ook bieden zonder financieringsvoorbehoud toe, al kan dat laatste tegenwoordig in veel gevallen wel met een zogeheten biedverzekering. Regelmatig zijn de ouders zijdelings betrokken bij de financiering, vaak door een lening of een schenking (soms afkomstig uit een verhoging van de hypotheek op het ouderlijk huis). Ook uitwijken naar woningen in goedkopere buurten of steden is een reeds beproefd recept. Al met al blijft kopen lastig, zeker voor singles.

Door het teruglopende aanbod in de vrije huursector -mede omdat een groeiend aantal particuliere beleggers ervoor kiest om de vrijgekomen huurwoning(en) te verkopen in plaats van opnieuw te verhuren- wint kopen aan belang als manier om zelfstandig te kunnen wonen. Een effect daarvan is dat jonge stellen -soms pas kort bij elkaar- ervoor kiezen om te kopen. Een tweede (voorzichtige) trend die we bespeuren is de wens om een huis te kopen met meer dan twee kopers.

Als er sprake is van meerdere kopers, dan gaat het in de regel om twee situaties: ouders op leeftijd samen met het gezin van één van de kinderen (bijvoorbeeld door woningsplitsing of een kangoeroewoning), of om vrienden/familieleden die samen willen kopen. Hoewel er in beide situaties zeker mogelijkheden kunnen zijn, is de financiering complex en nog niet gangbaar. Soms heeft dat te maken met het onderpand, niet alle geldverstrekkers kunnen of willen financieren op niet standaard woningen. Ook bestendigheid van de situatie kan een drempel zijn, met name in het geval van vrienden die willen gaan kopen. Tot slot zijn de systemen simpelweg niet altijd ingericht op het kopen met meer dan twee aanvragers met inkomen.

Gezien het afnemende aanbod van te koop staande woningen, zal er naast nieuwbouw meer nodig zijn. Zoals ook in het Hoofdlijnenakkoord wordt benoemd, kunnen er woningen bijkomen door de bestaande woningvoorraad beter te benutten. Bijvoorbeeld door herbestemming van kantoren en bedrijfspanden, gedogen van permanente bewoning van recreatiewoningen of optopping (zijnde het aanbrengen van een of meerdere nieuwe bouwlagen boven op een bestaand gebouw). Maar ook door splitsing van woningen, ‘familie-wonen’, tiny houses en woningdelen (gedeeltelijke verhuur). Bij de laatst categorie moeten er echter nog wel enkele barrières worden geslecht, zoals het verkrijgen van een vergunning, de fiscaliteit (hypotheekrenteaftrek, toeslagen) of het hypothecair kunnen financieren.

Bron: NVM