DNB lijkt draagvlak te willen verzamelen voor een striktere hypotheekverstrekking door banken. Een communicatiemiddel als framing wordt daarbij niet geschuwd.
Vorige week kwam de toezichthouder al met een maatregel, waardoor banken meer kapitaal moeten aanhouden voor de hypotheken die in de afgelopen jaren zijn afgesloten. Deze maatregel riep al vragen op, gezien het ‘achteraf-karakter’ ervan. Je hebt je als bank aan de (aangescherpte) AFM-regels gehouden, en toch krijg je nog een restrictie aan je broek.
Gisteren deed DNB er nog een schepje bovenop. In een kwartaalrapport over de kredietverlening door banken wordt uiterst selectief gewinkeld. In een persbericht op basis van het rapport wordt herhaaldelijk gesteld dat banken hun acceptatiecriteria voor de verstrekking van hypotheken hebben versoepeld, waarmee doelbewust een beeld wordt neergezet dat banken de teugels laten vieren en het allemaal niet zo nauw meer nemen. In het afgelopen kwartaal zei 30% van de banken de criteria neerwaarts te hebben aangepast. Dit percentage ligt echter lager dan eerder dit jaar en fors lager dan twee jaar geleden. Je zou dan kunnen zeggen dat minder banken ‘soepel’ zijn geworden.
Daarnaast stelt DNB in het persbericht dat de versoepeling inhoudt dat banken ‘minder eisen stellen aan de inkomenspositie en de aard van het dienstverband’. Daarmee wordt een frame neergezet dat banken de randen opzoeken van de AFM-regels of er misschien wel overheen gaan. Wat niet wordt genoemd is dat banken de kredietwaardigheid van klanten juist positiever inschatten. Bovendien blijft de zogeheten ‘risicotolerantie’ (de mate waarin banken bereid zijn risico’s te nemen) al een paar jaar op het zelfde peil.
DNB heeft een punt bij het punt van de concurrentie van niet-banken op de hypotheekmarkt. Een flink aantal banken zegt dat dit meespeelt bij het aanpassen van de criteria. Maar nergens wordt aangetoond dat de banken daarmee regels overtreden. Het is meer waarschijnlijk dat banken in de concurrentie interen op de eigen winst op een hypotheek.
De tactiek van DNB om de banken in te dammen is op z’n minst bedenkelijk. Het zou een prudente toezichthouder sieren om eerlijk spel te spelen. Zeg gewoon dat je strengere voorwaarden wil en kijk vervolgens of politiek, banken, adviseurs, bouwers en burgers het ermee eens zijn.
