Als KEW-kapitaal nu gebruikt wordt voor een gedeeltelijke aflossing, hoe zit het dan aan het eind van de hypotheekperiode?
Het Financieele Dagblad meldt dat het kabinet op Prinsjesdag aankondigt dat mensen het kapitaal van de kapitaalverzekering eigen woning fiscaalvriendelijk vervroegd mogen opnemen om een deel van hun hypotheek af te lossen.
Goed voor bank, burger en economie, denkt de regering. De bank krijgt door de aflossing een kapitaalinjectie, de burger ziet de maandelijkse hypotheeklasten dalen en de economie profiteert daarvan omdat de burger dan meer geld overhoudt om te consumeren.
De vraag is of die analyse klopt en als dat al zo is, dan gaat die alleen op voor de korte termijn. Voor de langere termijn kan deze maatregel bijzonder ongewenste gevolgen hebben. Hoe dan ook staat het voortijdig opsouperen van de spaarpot op gespannen voet met het breed gedragen verwijt aan de Nederlander, dat die wereldwijd gezien zo’n beetje de hoogste schuldenlast op zijn schouders heeft genomen.
Van DNB tot AFM, van kabinet tot IMF, zijn het erover eens dat Nederland ten ondergaat aan de private schuldenlast, ontstaan door het ongebreideld verstrekken van hypotheken. Daarom lijkt het logisch om die schuld met een fiscale maatregel omlaag te brengen. Maar is het dat ook?
In het schuldenverhaal is altijd op de achtergrond gebleven dat de Nederlander niet alleen geld leende, maar daarnaast ook een spaarpot vulde. Als gesproken wordt over de schuldenlast, wordt die zelden gesaldeerd met de bedragen die gespaard worden om aan het eind van de rit de hypotheek te kunnen aflossen. Het opgebouwde kapitaal in KEW’s, SEW’s en BEW’s bijvoorbeeld bedraagt zo’n 40 miljard euro.
Het zou dus consistent zijn bij de voorgestelde fiscale maatregel niet alleen aan te geven welk bedrag er nu voor aflossing vrijkomt, maar ook welk bedrag aan het eind van de hypotheekperiode niet meer beschikbaar is voor de definitieve aflossing van de schuld. Naar verwachting komt dan een cijfer tevoorschijn waaruit blijkt dat op dat moment een nieuwe schuldenberg ontstaat. Met het verschil dat daar dan geen behoorlijk gevulde spaarpot meer tegenover staat.
De kans is dus reëel dat het kabinet een stukje armoe-voor-later aan het creëren is. Dat zal ook consequenties hebben voor de oudedagberekeningen, waarbij nu nog vaak uitgegaan wordt van een (vrijwel) onbelaste woning. Om er maar over te zwijgen dat in veel gevallen het eindkapitaal nu al een eind uit de buurt blijft van het oorspronkelijke doelkapitaal. Dat gat wordt door de in de lucht hangende maatregel alleen maar groter. En ten bate waarvan?
Het argument dat de bank over extra kapitaal komt te beschikken is relatief. Dat geld wordt bij SEW’s en BEW’s aan diezelfde banken onttrokken en in breder verband gezien zullen levensverzekeraars het niet makkelijker krijgen als ze de KEW-kapitalen vervroegd moeten uitkeren. En de ‘boost’ die de economie moet krijgen? Laten we hopen dat die uit blijft en de Nederlander zo verstandig is om geld achter de hand te houden om later de hypotheek daadwerkelijk te kunnen aflossen.
