De wetgever kan een stap terug doen als de markt zichzelf regels oplegt die alle partijen binden.
Op dit moment maken regels die de branche zichzelf oplegt niet veel indruk op de meeste politici. Zij vinden die over het algemeen te vrijblijvend, omdat geen enkele marktregulerende overeenkomst alle partijen bindt. En daarin hebben ze gelijk. Niet één brancheorganisatie heeft een dekking van 100%. Dat geldt zelfs voor het Verbond van Verzekeraars. De koepel kan bogen op een marktdekking van ruim 95%, maar er zijn en blijven ook onder de verzekeraars free riders.
Aan de wil om via zelfregulering mogelijke misstanden te voorkomen en vrijwillig regels te creëren die in het belang zijn van de klant ontbreekt het in de markt niet. Het is daarom des te spijtiger dat de wetgever daarvoor onvoldoende ruimte biedt en nog een wettelijke slag maakt over de zelfregulering heen. Waardoor de bedrijfstak overladen wordt met regelgeving, vaak nog aangevuld met nadere oekazes van de toezichthouders.
Zo nu en dan gunt de AFM een inkijkje in individuele problemen. Dat is nu het geval via de publicatie van de consultatiereacties op de voorlopige agenda 2014 van de toezichthouder. Daarin lees je casussen waarbij je haren (voor zover aanwezig) te berge rijzen.
Zo leer je dat zelfs de regeling geïnformeerde verlenging niet marktbreed wordt toegepast. Een intermediair meldt de AFM dat een cliënte jarenlang gegijzeld zit aan een opstalverzekering. Zij krijgt van een onderlinge waarborgmij. niet de kans die tussentijds te beëindigen. “Zoals u terecht opmerkt”, schreef de verzekeraar aan de adviseur, “zijn wij geen lid van het Verbond van Verzekeraars, zodat we niet gebonden zijn aan de door u genoemde code. Tussentijdse opzegging is contractueel niet mogelijk, zoals uw cliënte wist, getuige het ingevulde aanvraagformulier.” De cliënte had het kunnen lezen, maar de zinsnede was haar niet opgevallen en, zei ze, “het is me niet verteld”.
“Gevolg: Een ontevreden verzekerde zit nog ruim 2,5 jaar aan een contract vast”, meldt de adviseur aan de AFM.
We moeten er niet vreemd van opkijken als we de via zelfregulering geregelde geïnformeerde verlenging straks terugvinden in de wetgevingsbrief van de AFM en dat die daarna dunnetjes wordt overgedaan in Bgfo of Wft.
Op die manier komt er natuurlijk nooit een eind aan de hoeveelheid steeds strakker en onwerkbaarder wordende hoeveelheid overheidregels. Daarom is het voor mijn gevoel tijd eens opnieuw te gaan kijken hoe de verzekeringsmarkt gereguleerd zou moeten worden. Het opstapelen van door incidenten geïnspireerde regeltjes moet niet alleen ophouden, maar ook worden afgebouwd. We zouden bij wijze van spreken met de helft van de regelgeving kunnen volstaan als de markt zichzelf ordent via zelfregulering.
Acties om het vertrouwen van alle stakeholders terug te winnen staan overal bovenaan de agenda. Daarom hoeft niet getwijfeld te worden aan de wil van de marktpartijen om via zelfregulering invulling te geven aan het begrip ‘klantbelang voorop’. Maar dan moet wel de garantie gegeven kunnen worden dat alle partijen zich aan die regels moeten houden op straffe van sancties.
Dat zou op een betrekkelijk eenvoudige manier kunnen als die zelfregulering via een ministerieel besluit algemeen verbindend wordt verklaard. Een dergelijke constructie heeft veel voordelen. Geen stapeling meer van wetten, wetjes en AMvB’s. De toezichthouder krijgt het makkelijker: deze hoeft er in veel gevallen alleen op toe te zien dat overtredingen op een adequate manier tuchtrechtelijk worden afgedaan. En de wetgever kan zich zoals ooit de bedoeling was, beperken tot het trekken van de kaders.
