Ondernemers, en in de slipstream hun verzekerings- en hypotheekadviseurs, krijgen de komende jaren te maken met een lagere zelfstandigenaftrek.
Het taboe op de zelfstandigenaftrek is doorbroken, zo blijkt uit de definitieve Prinsjesdagplannen. Een ingreep werd vaak vooruitgeschoven, uit vrees voor de electorale toorn van het grote leger aan zzp-ers en andere zelfstandige ondernemers. Maar nu gaat het mes in de aftrek: in de komende jaren wordt het bedrag dat binnen de ‘IB-aangifte voor ondernemers’ mag worden afgetrokken, stapsgewijs verlaagd naar €5000. En op basis van ervaringen met eerdere taboeonderwerpen in de politiek, is het waarschijnlijk dat de afbouw sneller zal gaan en naar een nog lager bedrag.
Het is interessant om te kijken naar de ontwikkeling bij de taboes bij uitstek: de hypotheekrenteaftrek en de AOW-leeftijd. Bij het H-woord werden de eerste inleidende beschietingen begin deze eeuw gesignaleerd. Het kabinet-Balkenende II schrapte de aftrek voor het tweede huis en voor het verzilveren van de overwaarde, maar liet de aftrek als zodanig in stand. Pas bij het kabinet Rutte II werd de aftrek echt aangepakt en dit jaar is dit zelfs versneld.
Bij de AOW-leeftijd werden de geesten rijp gemaakt onder (alweer) Balkenende II, met de afbouw van de VUT en het prepensioen. Balkenende IV zette vervolgens de eerste stap naar een hogere leeftijd voor de AOW. De verhoging werd versneld bij het Kunduz-akkoord, en wordt nu (na zware druk van de FNV) een klein beetje afgeremd bij het pensioenakkoord.
De recente geschiedenis van de zelfstandigenaftrek volgt een zelfde patroon. Het kabinet Kok II verlaagde de aftrek vanaf winsten van €14.000, maar Balkende II verhoogde de aftrek op zijn beurt fors. Onder Rutte I werd een eerste voorzichtige hervorming doorgevoerd. De aftrek werd een vast bedrag dat vooral voor zzp-ers met een winst onder de €19.000 nadelig was (maar voor ondernemers met een hoge winst juist voordelig). Rutte III wilde in eerste instantie niet verder gaan dan het aftoppen van de aftrek tot de eerste schijf, maar nu is er dan toch een kantelpunt. En de kans is nu groot dat de komende regering de afbouw versnelt.
De ingreep vindt nu plaats in het kader van de arbeidsmarkt, maar net zo sterk telt het financiële aspect mee. Net als de hypotheekrenteaftrek en de AOW vinden de ambtenaren van Financiën de zelfstandigenaftrek gewoon te duur. De wal keert het schip.
