Groningenveld
Algemene gegevens
Land Nederland
Regio Groningen
Olie/ gas aardgas
On-/offshore onshore
Concessiehouders Nederlandse Aardolie Maatschappij
Producerende formaties Slochteren Formatie
Reservoirdiepte 2.600-3.200 meter
Geschiedenis
Ontdekking 1959
Begin productie 1963
Piekjaar 1976
Begin ontmanteling 2023-2024 (verwacht)
Het Groningenveld (ook wel aardgasveld van Slochteren) is een aardgasveld onder de Nederlandse provincie Groningen. Met een geschatte 2.740 miljard normaal kubieke meter aan winbaar aardgas is het het grootste aardgasveld van Europa en een van de grootste aardgasvelden ter wereld.
Het gasveld werd in 1959 ontdekt in de buurt van Slochteren. De daaropvolgende winning van het aardgas kwam centraal te staan in de energievoorziening in Nederland. Vrijwel heel Nederland werd in de jaren daarna aangesloten op het Gronings gas. De aardgasbaten waren belangrijk in de naoorlogse ontwikkeling en opbouw van de Nederlandse verzorgingsstaat. Tot 2013 is er 2.057 miljard m³ aardgas uit het veld gehaald.[1]
De gaswinning had echter bodemdaling boven het veld tot gevolg. Vanaf 1991 ging dit ook gepaard met aardbevingen. Dit leidde tot schade aan huizen en onrust onder bewoners. Vanaf 2014 werd daarom besloten de gaswinning af te bouwen. Naar verwachting wordt de gaswinning Groningenveld gestopt in 2023 of 2024.
Inhoud
Geologie
Doorsnede Groningenveld
Het moedergesteente van het Groningenveld, de gesteentelaag waarin het aardgas ontstaan is, is de Carboon-laag. Tijdens het Carboon-tijdvak lag wat nu Nederland is op de evenaar en had het gebied tropische moeraswouden. De plantenresten werden na begraving door volgende laag uiteindelijk steenkool. Specifiek de Limburg Groep bevat veel steenkool. In Zuid-Limburg ligt deze laag ondiep genoeg voor kolenmijnen, maar in Groningen op 3,3 kilometer onder de grond. Als bijproduct van steenkool in die laag ontstond droog aardgas.[2][3][4]
Dit gas steeg vervolgens naar het bovenliggende Boven Rotliegend uit het tijdperk Perm. Binnen het Boven Rotliegend ligt het specifiek in de Slochteren Formatie. Deze laag heeft een porositeit van 15-20% en een permeabiliteit van 0.1-3000 mD.[5] Tijdens het Perm bestond het gebied uit woestijn, waarvan het zand afkomstig was uit het Variscische gebergte.[2] De beste reservoirs bevinden zich in het fijnkorrelig eolisch duinzand. In het geval van het Groningenveld zit er ook veel gas in het grovere korrelige fluviatiele wadizand. Het reservoir ligt tussen de 2.600 en 3.200 meter onder de grond. Boven het Boven Rotliegend ligt de Zechstein-laag, die het afsluitingsgesteente vormt. Deze laag bevat ondoorlaatbare carbonaat-, haliet- en anhydrietlagen waardoor het gas in het Boven Rotliegend bleef.[5][6]
Eigenschappen Gronings gas
Zie Gronings gas voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Samenstelling Gronings gas[7] Component Vol%
Methaan 81,30
Ethaan 2,85
Propaan 0,37
Butaan 0,14
Pentaan 0,04
Hexaan 0,05
Stikstof 14,35
Zuurstof 0,01
Kooldioxide 0,89
Het gas uit het Groningenveld wordt gekenmerkt door een hoog percentage stikstof.[8] Het hoge percentage stikstof, wat niet brandbaar is, zorgt voor een lage calorische waarde van 35,17 megajoule per kubieke meter (MJ/m³).[7] Door de afwijkende calorische waarde en hogere druk moesten gasverbruikende zoals geisers en gasfornuizen na 1963 van andere branders worden voorzien dan wel geheel worden vervangen.[9] Andersom moest bij de afbouw van de gaswinning stikstof toegevoegd worden aan geïmporteerd hoog calorisch gas. Hiervoor wordt sinds 2020 gewerkt aan een stikstoffabriek in Zuidbroek.[10]
Omvang
Het gasveld is verspreid over ongeveer 900 vierkante kilometer.[11] De schatting voor de inhoud van het gasveld zijn vanaf de ontdekking in 1959 fors gestegen. Na het boorsucces in Delfzijl werd de omvang van het gasveld geschat op 60 miljard m³. Er werd verder gezocht en de gasramingen werden steeds verder naar boven bijgesteld; in het najaar van 1962 was de schatting 470 miljard m³; in oktober 1963 al 1110 miljard m³ en in 1967 2000 miljard m³.[12] Met de kennis van 2010 wordt de winbare gasvoorraad geschat op 2700 miljard m³.[13] De winbare gasvoorraad is afhankelijk van de techniek en prijs van het gas, want bij hogere prijzen zijn meer reserves economisch winbaar
