Verzekeraars, pensioenfondsen en “progressieve pensioenpartijen” hebben elk hun eigen bedenkingen tegen de Europese richtlijn
De Europese Commissie heeft de vernieuwde versie van de ‘pensioenrichtlijn ’IORP (Institutions for Occupational Retirement Provision) gepresenteerd.
In de richtlijn worden kwantitatieve, kwalitatieve en verslagleggingseisen gesteld. Vooral tegen het voornemen om de kwantitatieve eisen te verscherpen ontstond veel weerstand. Het gaat dan met name om de financiële buffers die pensioenfondsen moeten aanhouden om aan hun verplichtingen te kunnen voldoen.
Vanuit Nederland vormde zich een brede coalitie van kabinet, politici en pensioenfondsen die stevig protesteerde tegen de in het vat zittende solvabiliteitseisen voor pensioenfondsen. Omdat een patstelling binnen Europa dreigde kondigde Eurocommissaris Barnier in mei 2013 aan dat de solvabiliteitseisen geen deel zouden uitmaken van de nu gepubliceerde herziene versie. Wat hem betreft is sprake van uitstel en niet van afstel. De discussie gaat op dit gebied dus verder. Wel bevat de IORP-richtlijn nieuwe eisen met betrekking tot governance en transparantie.
Het niet wijzigen van de solvabiliteitseisen is door de Europese Commissie wel erg letterlijk genomen. Daardoor voldoet de recente IORP niet aan de doelstelling om het pensioenuitvoerders makkelijker te maken om grensoverschrijdend te gaan acteren. De solvabiliteitseisen voor pensioenfondsen die alleen in het thuisland opereren worden overgelaten aan de nationale wetgever. Zo kan gedoogd worden dat bij een fonds (tijdelijk) sprake is van onderdekking en kunnen pensioenfondsbesturen aan (indexerings-, premie- en/of kortings)knoppen draaien om de dekkingsgraad weer op orde te krijgen. Pensioenfondsen echter die in meer dan in één land actief zijn moesten onder de oude IORP-regeling hun verplichtingen volledig afgedekt hebben. Het zag er lange tijd naar uit dat deze regel versoepeld zou worden zodat de uitvoering van pensioenen voor multinationaal werkende bedrijven vergemakkelijkt zou worden. Nu star is vastgehouden aan de bestaande solvabiliteitseisen blijft het voor Nederlandse pensioenfondsen de landsgrens te overschrijden.
Verzekeraars
De Europese koepel van verzekeraars Insurance Europe heeft er geen goed woord voor over dat de kwantitatieve eisen niet aan bod zijn gekomen. Dat maakt de richtlijn incompleet. Verzekeraars zijn een significante groep pensioenaanbieders en verdienen een gelijk speelveld met andere uitvoerders, zoals pensioenfondsen, aldus de verzekeraarskoepel. Consumenten verdienen dezelfde bescherming ongeacht of ze aangesloten zijn bij een verzekerde regeling of bij een pensioenfonds.
Pensioenfederatie
De Pensioenfederatie daarentegen noemt het positief dat in het nieuwe voorstel meer tijd wordt genomen om de kwantitatieve eisen van de richtlijn eerst beter in beeld te brengen. Maar gerust op de uitkomst is de federatie niet en geeft daarom wat schoten voor de boeg. Zij wijst op de wezenlijk verschillen van pensioenfondsen enerzijds en banken en verzekeraars anderzijds. Daarom moeten die ook apart worden behandeld. “Pensioenfondsen opereren, anders dan commerciële banken en verzekeraars, op basis van risicodeling via verplichtstelling en collectiviteit. Pensioenfondsen zien zichzelf als sociale instellingen die actief zijn op financiële markten.”
Niet te spreken is de Pensioenfederatie over de regels met betrekking tot governance en adequate informatievoorziening. “De voorstellen op dit punt gaan wat Nederland betreft niet in de goede richting omdat ze het risico met zich brengen dat de pensioendeelnemer wordt overstelpt met teveel en ongerichte informatie. In Nederland is, gebaseerd op langjarige praktijkervaring, juist het traject ingezet naar een meer gelaagde, vraaggestuurde deelnemerscommunicatie.”
Progressieve pensioenpartijen
Voor uitvoerders van niet-verzekerde pensioenregelingen die het oog gericht houden op de toekomst is het een tegenvaller dat grensoverschrijdende activiteiten alleen mogelijk zijn wanneer sprake is van ‘fully funded’ regelingen. Een nieuwe constructie zoals het algemeen pensioenfonds zal daardoor geen antwoord kunnen zijn op het weglekken van pensioengelden naar andere landen. Het is de vraag of daarvoor de API-blauwdruk nog van stal gehaald zal worden. Zoals het ook de vraag is waarom de Pensioenfederatie dit onderwerp in haar commentaar niet heeft aangeroerd. Het lijkt immers niet uitgesloten dat grensoverschrijding het exclusieve domein gaat worden van beschikbare premieregelingen, uitgevoerd door instellingen wel een ‘fully funded’-verplichting hebben. Dat kan betekenen dat ondernemingen die hun activiteiten niet tot Nederland beperken belang hebben bij het omvormen van een DB- in een DC-regeling