Mensen met een niet-westerse migratieachtergrond en jongeren ervaren het vaakst discriminatie door banken en betaalinstellingen. Ze ervaren vooral overmatige controle en het zonder duidelijke redenen moeten aanleveren van informatie.

Zo moet een vrouw van Russische komaf sinds de inval in Oekraïne dagelijks meerdere vragen van haar bank beantwoorden. “Een van de vragen was wat haar relatie met de supermarkt was en of ze kon bewijzen dat de betaling boodschappen betrof”, aldus haar echtgenoot. Een andere persoon klaagde: “Je hebt een buitenlandse achternaam. Kun jij wel de lening terugbetalen? Want veel mensen uit jouw land komen bij de Gemeentelijke Kredietbank Amsterdam terecht.”

Resultaten onacceptabel

Het zijn enkele voorbeelden uit een onderzoek dat is gedaan in opdracht van het ministerie van Financiën. Eén op de tien mensen ervaart zulke discriminatie. Demissionair Minister Van Weyenberg vindt de resultaten onacceptabel en roept banken, betaalinstellingen, de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB), de Verenigde Betaalinstellingen Nederland (VBIN) en De Nederlandsche Bank (DNB) op tot actie.

‘Toon van ongeloof of wantrouwen’

De witwas- en sanctiewetgeving verplicht banken om hun klanten te kennen en te verifiëren om witwassen en terrorismefinanciering tegen te gaan. Maar banken doen hierbij soms meer dan noodzakelijk is vanuit de wet- en regelgeving.

Uit het onderzoek blijkt dat mensen ‘overmatige’ controle ervaren. Burgers vinden dat medewerkers van banken en/of betaalinstellingen (overdreven) veel vragen stellen, of dat zij vragen stellen waaruit een toon van ongeloof of wantrouwen blijkt. Volgens experts zijn de vragen vooral gericht op religieuze uitingen of interpretaties. Bovendien leggen banken en betaalinstellingen vaak niet uit waaróm zij specifieke vragen stellen.

Signalen niet herkend

De minister roept banken op om niet meer informatie op te vragen dan nodig en duidelijk te communiceren naar klanten. Ook vindt de minister het belangrijk dat banken en betaalinstellingen werken aan bewustwording bij hun medewerkers.

Uit eerder onderzoek van NVB blijkt dat banken signalen over discriminatie over het algemeen niet herkennen en weinig klachten ontvangen. Het onderhavige onderzoek laat zien dat die signalen er wel degelijk zijn. De minister zet het onderwerp discriminatie structureel op de agenda van de gesprekken met banken, betaalinstellingen en de toezichthouder.

Vooroordelen bespreekbaar maken

Medy van der Laan, voorzitter van de NVB reageert: “Wij staan voor een breed toegankelijk aanbod aan diensten en producten, dat rekening houdt met verschillen tussen alle mensen, ongeacht hun achtergrond. Dat dat niet altijd zo wordt ervaren, trekken wij ons zeer aan en daarom doen wij er alles aan om dat te verbeteren.”

De banken zijn volgens de NVB al gestart met het onderling uitwisselen van kennis en ervaring om eventuele onbewuste vooroordelen intern bespreekbaar te maken en zelf aan te pakken. Ook onderzoekt de NVB mogelijkheden om bestaande Sector Standaarden bij de uitvoering van Wwft aan te vullen, zodat zoveel mogelijk ondernemers en not-for-profit organisaties kunnen worden aangesloten.

Verder onderzoeken ze of het mogelijk is om culturele verschillen in betaalgedrag en betalingsverkeer op te nemen in Know-your-customer (KYC)-processen. En inclusief en laagdrempelig taalgebruik te voeren bij KYC-processen.

Bron: Ministerie van Financiën