Fusie notarispensioenfondsen: kruising van twee dinosaurussen

Aan de vooravond van de discussie over een nieuw pensioenstelsel worden notarissen en hun medewerkers in een nieuwe verplichtstelling geharnast.

Onlangs consulteerde het kabinet belanghebbenden met een wetsontwerp dat halverwege de vorige eeuw niet misstaan zou hebben. Via wijzigingen in een aantal wetten wil de regering het mogelijk maken dat de twee ‘notaris pensioenfondsen’ kunnen fuseren. Het gaat om de Stichting Notarieel Pensioenfonds (SNPF) en de Stichting Bedrijfspensioenfonds voor medewerkers in het Notariaat (SBMN). De eerste stichting voert de pensioenregeling uit voor (ook kandidaat en toegevoegde) notarissen en de tweede voor medewerkers in het notariaat. Beide beroepsgroepen hebben niet de mogelijkheid een eigen pensioenuitvoerder te kiezen: de eerste is een verplichte beroepspensioenregeling, de tweede een verplichtgesteld bedrijfstakpensioenfonds.

In de memorie van toelichting wordt als reden voor de fusie aangegeven dat beide pensioenfondsen te maken hebben met een afname van het aantal deelnemers, een afname die in de toekomst zal doorzetten. “Hierdoor kan de financiële houdbaarheid van de bestaande fondsen op termijn in gevaar zijn. De inkomsten zullen dalen, terwijl de kosten – relatief – zullen stijgen.”

Grote vraag is waarom in het zicht van de Grote Vernieuwing (de rode lijnen van de pensioendialoog) en de Kleine Vernieuwing (de introductie van het APF) een fusie mogelijk gemaakt moet worden op basis van aanstaande ex-wetgeving. Niet wordt aangegeven dat de nood zo hoog is, dat zonder een fusie op zeer korte termijn de fondsen in gevaar zouden komen. Dat is ook niet het geval. De respectieve dekkingsgraden bijvoorbeeld zijn niet om over naar huis te schrijven, maar bevinden zich met circa 108% tot 111% nog boven de kritische grens.

Strijd tussen traditionelen en veranderingsgezinden

Het is duidelijk dat er geen duurzame toekomst is voor beide fondsen. Even duidelijk is het dat desalniettemin even gewacht kan worden totdat bijvoorbeeld het algemeen pensioenfonds werkelijkheid is geworden. Als dat een brug te ver is, dan zullen we helemaal maar zwijgen over de mogelijkheid om in elk geval voor nieuwe pensioenopbouw (of nieuwe deelnemers) de branche wat lucht te geven door beide verplichtstellingen op te heffen.

Terwijl voor dat laatste best een aantal valide argumenten is aan te geven. Lees hiervoor bijvoorbeeld de consultatiereactie van notariskantoor Zwanikken in Velp.

Het kantoor stelt onder meer dat SNPF nooit is onderworpen aan een representativiteitstoets. Dat heeft zowel het bestuur als de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) geweigerd “met als argument: zolang de wet op het notarisambt het pensioen verplicht stelt, heeft de beroepsgroep niet zoveel te willen”.

Zwanikken lijkt hier een punt te hebben: uit een door de Nederlandse Branche Vereniging Notariaat uitgevoerde opiniepeiling bleek dat73% van de respondenten tegen verplichte deelneming is.
Deze branchevereniging is opgericht als uiting van onvrede onder notarissen en kandidaat-notarissen over de wijze waarop hun belangen door KNB worden behartigd. De KNB is daarentegen een van de initiatiefnemers van een fusie van beide pensioenfondsen.

Rond deze fusie is in de consultatiereacties een hooggeleerde strijd ontstaan tussen Utrecht (Hans van Meerten) en Amsterdam (Erik Lutjens). Van Meerten heeft een groot aantal kritische vragen over de fusie, die hij, gezien de komende wetgeving, voorbarig vindt. Maar nog voordat de regering hierop kon antwoorden, werd hij door Lutjens van repliek gediend.

De Pensioenfederatie komt met een korte reactie waarin de fusie wordt toegejuicht en Martin Pikaart van AVV (Alternatief Voor Vakbond) toont zich een verklaard tegenstander. Hij “adviseert om in het belang van de deelnemers van de voorgenomen fusie af te zien en subsidiair, om die uit te stellen tot de nodige pensioenherzieningen zijn doorgevoerd. Op dat moment hebben deelnemers hopelijk een regeling die zij begrijpen zodat zij zich een degelijk oordeel kunnen vellen over eventuele fusievoornemens.”

Nogmaals: er lijkt geen reden tot een fusie juist op dit moment, zodat dit advies eenvoudig overgenomen kan worden. Tenzij – en daar heeft het gezien de verschillende reacties alle schijn van – er sprake van is dat de strijd tussen de conservatieve en progressieve krachten in het pensioenveld nu echt is losgebarsten, als opmaat naar de algemene pensioendiscussie.

Als dat zo is, zou SZW er verstandig aan doen het wetsontwerp na lezing van de reacties in de ijskast te parkeren in elk geval totdat de pensioenfondsen de mogelijkheid hebben in een niet door ringfencingplicht geplaagd APF hun heil te zoeken. Die mogelijkheid heeft een verplichtgesteld bedrijfstakpensioenfonds niet? Maar wie zegt dat een gekwalificeerde meerderheid zo’n BPF nog wenst? Het kan toch niet zo zijn dat de deelnemers zich daarover anno 2015 niet kunnen uitspreken.

Zet SZW dit wetsvoorstel wel door, dan betekent dit een overwinning voor de behoudenden en dat belooft weinig goeds voor een ferme stap voorwaarts als uitkomst van het komende moderniseringsdebat.

GEEN REACTIES