De overheid kan aflossing van hypotheekschulden stimuleren door voortijdige opname van het
opgebouwde tegoed in de kapitaalverzekering eigen woning niet langer te belasten.
Dit is een van de aanbevelingen van DNB in haar jaarverslag 2011. De centrale bank besteedt daarin veel aandacht aan de in haar ogen zeer hoge hypotheekschuld van de Nederlandse huishoudens. “Dit geldt niet alleen voor het bedrag (EUR 640 miljard), maar ook voor het bedrag in verhouding tot het nationaal inkomen. In 1995 was de schuld nog 43% van het nationaal inkomen; in 2011 is dit opgelopen naar 105%.”
DNB lijkt niet onder de indruk van het argument dat tegenover de schuld sprake is van een opgebouwd vermogen in spaar- en beleggingsverzekeringen: “In totaal is de omvang van deze tegoeden nog gering ten opzichte van de uitstaande schulden.”
DNB gaat in op de risico’s verbonden aan de indertijd te royaal verstrekte hypotheekbedragen, de daling van de huizenprijzen en het achterblijven van voldoende buffers bij de huishoudens.
DNB wil de risico’s voor de financiële stabiliteit beperken en heeft daarvoor de volgende suggesties:
- Aflossen van hypotheekschuld moet aantrekkelijker en gemakkelijker worden.
- Er mogen geen belemmering zijn om een groter deel van de lening af te lossen dan vooraf was voorzien.
- Banken zouden waar nodig klanten kunnen aansporen om extra, stapsgewijze aflossingen te doen of het aflossingsvrije gedeelte van de hypotheek te verkleinen. Daarbij zouden zij extra aflossing aantrekkelijker kunnen maken, bijvoorbeeld door bestaande boetebepalingen te versoepelen.
- De overheid kan aflossing van hypotheekschulden stimuleren door voortijdige opname van het opgebouwde tegoed in de kapitaalverzekering eigen woning niet langer te belasten en/of woning en tegoed fiscaal neutraal in box 3 onder te brengen. Aflossingen op de hypotheekschuld en spaartegoeden in een kapitaalverzekering eigen woning worden op die manier fiscaal gelijk behandeld.
- Geleidelijk laten afnemen van de aftrekbaarheid van de hypotheekrente gedurende de looptijd van de lening. De hypotheekrenteaftrek wordt dan bijvoorbeeld beperkt tot de rente op de fictieve schuld bij een jaarlijks annuïtair aflossingsschema.
- Verlaging van de maximale Loan-to-Value ratio naar uiteindelijk 90%: “Sinds de verlaging van de overdrachtsbelasting is de maximale LTV-ratio 106%. In de praktijk zijn banken mogelijk al voorzichtiger. Dat maakt het aannemelijk dat er vrij snel een verlaging naar 100% kan worden aangekondigd, ingaande over bijvoorbeeld vier of vijf jaar, zeker bij een gelijktijdige afschaffing van de overdrachtsbelasting. Na deze initiële verlaging is op den duur een verdere verlaging gewenst, bijvoorbeeld naar 90%, in lijn met wat internationaal gebruikelijk en wat ook in Nederland in de jaren 90 gemeengoed was.”
Zie hoofdstuk 1.6 van het jaarverslag: ‘Effect van hypothecaire kredietverlening op financiële stabiliteit’ – pag. 48 e.v.
