Hoe minder je voldoet aan de Wft-normen, hoe minder last je hebt van toezicht.
De AFM heeft vergelijkingssites en websites die leads verkopen aan aanbieders de wacht aangezegd: ofwel een bemiddelingsvergunning aanvragen, ofwel stoppen met de activiteiten. Althans, met die activiteiten die onder de definitie van het begrip bemiddelen van de Wft vallen. En daar zit nu de kneep.
De toezichthouder doet zijn best zoveel mogelijk websites als bemiddelaar te kunnen beschouwen. De exploitant die iets meer dan de NAW-gegevens van de klant weet los te troggelen en die informatie doorspeelt wordt als bemiddelaar beschouwd. Maar hoe de AFM ook met de Wft-definitie gaat jongleren, zal zij binnen de kortste keren tegen de grenzen van het mogelijke aanlopen. De IT- en marketingbedrijven die geen verstand hebben van financiële producten zullen het een fluitje van een cent vinden om een website op te zetten die de schijn heeft van een vergelijkingssite.
In feite gaat het om een etalage met reclames van de aanbieders. Die worden zodanig in een grafisch en redactioneel format geplaatst dat de klant die directe reclame niet of nauwelijks herkent. Het lijkt erop dat de exploitant van de website de teksten heeft gemaakt, de financiële producten heeft onderzocht en aan de hand daarvan een persoonlijke volgorde voor de klant heeft gemaakt. Op grond van de persoonlijke gegevens die de klant heeft ingevuld en dat mag de websitebeheerder ongestraft laten doen, want die gegevens komen zonder tussenkomst van de website bij de aanbieder binnen.
Steeds meer affiliatebedrijven bieden ‘website publishers’ kant en klare oplossingen op dit gebied. Het is net zo makkelijk een webshop te openen als een op een vergelijkingssite lijkende website voor particuliere verzekeringen. Die website wordt gevuld met reclame, niet (alleen) in de vorm van banners, maar vooral van tekstlinks. De bezoeker die op de tekstlink klikt verlaat de website en komt terecht op die van de aanbieder. De exploitant van de website heeft vervolgens recht op een vergoeding, omdat de klant heeft doorgeklikt (leadvergoeding) en/of omdat de klant op de website van de aanbieder een product afneemt (omzetvergoeding). Van bemiddelen is geen sprake, de Wft-regels zijn niet van toepassing en de AFM heeft het nakijken.
Naast schijnbemiddeling is ook sprake van schijnadvies. De website beveelt aan de individuele gebruiker geen specifiek product aan. In algemene termen wordt per product de eigenschappen en vooral de prijs getoond. De klant kiest zelf en gaat verder op de execution only-toer.
Findinet heeft het al meer gezegd: de vrij strakke definities van adviseren en bemiddelen bieden beunhazen een groot terrein waarop zij op klanten kunnen jagen. Zonder zich te hoeven houden aan Wft-regels, zonder angst te hebben voor het gedragstoezicht en vooral zonder de kosten te hoeven te maken om compliant te zijn en te blijven. Of anders gezegd: hoe professioneler de financiële dienstverlener zich wil opstellen, hoe zwaarder hij het juk van wet- en regelgeving en toezicht voelt. Hoe meer hij zich afzijdig houdt van de (geest van de) wet- en regelgeving, hoe goedkoper hij kan opereren. Dat kan nog nauwelijks consumentenbescherming genoemd worden.
Naarmate de AFM haar toezicht op in de grensgebieden opererende adviseurs en bemiddelaars verscherpt zullen steeds meer bedrijven hun activiteiten verleggen naar de andere zijde van de grens. De techniek stelt hen in staat ervoor te zorgen dat de consumenten dat niet of nauwelijks in de gaten hebben. Toezicht op de Wft-markt moet dus gelijke tred houden met intensieve pogingen om schijnconstructies op advies- en bemiddelingsgebied tegen te gaan.
Jan Aikens
